Uniwersytet działa w przekonaniu, iż kształci nie tylko fachowców w określonych specjalnościach zawodowych, lecz także przyszłych uczestników życia publicznego i liderów mniejszych lub większych społeczności. Uniwersytet winien więc zająć wobec swoich studentów taką postawę, by nie tylko umożliwić im zdobycie odpowiedniego poziomu wiedzy, lecz także by formować przekonanie, iż człowiek wykształcony nie uchyla się od sprawowania funkcji publicznych i obywatelskich, pełni je z etyczną dzielnością i przeświadczeniem, iż jego myśl służy społeczności, której winien jest stałą pracę nad doskonaleniem siebie i swoich umiejętności.
Uniwersytet nie tylko strzeże swojej niezależności politycznej, lecz również służy obywatelskiemu społeczeństwu poprzez budowanie takich postaw, zgodnie z którymi władza polityczna (na jakimkolwiek poziomie) sprawowana bez poczucia służby społecznej i potrzeby kształcenia się, osłabia swój autorytet i skuteczność swego działania.
Uniwersytet uznając zasady konkurencyjności panujące w świecie gospodarki wolnorynkowej chroni podstawy etyki bezinteresowności stosując takie formy, procedury i metody, które sprzyjając rozwojowi i współdziałaniu sprzeciwiają się postawom zorientowanym jedynie na ochronę stanu posiadania lub brutalną rywalizację.Wierzymy, iż zadaniem Uniwersytetu jest stworzenie warunków, w których dojrzewać będą przyszli liderzy społeczności lokalnych i gremiów ogólnokrajowych i europejskich. Sztukę bycia liderem definiujemy jako zdolność do inspirowania, kierowania i służenia działaniom zbiorowości mającym na celu dobro publiczne.
Uniwersytet Śląski postrzega się również jako miejsce spotkań i wymiany myśli wszystkich kręgów naukowych i twórczych Regionu, zabiegając o to, by Uniwersytet był częścią szeroko rozumianego "środowiska innowacyjnego" pracującego na rzecz diagnozowania i rozwiązywania problemów Regionu przechodzącego niezwykle trudny proces restrukturyzacji technologicznej, społecznej i edukacyjnej.
W ten sposób Uniwersytet służy interesom lokalnych społeczności, pomagając im rozpoznać i opisać ich odrębne cechy i problemy, a jednocześnie - poprzez globalny charakter swojej analizy - umożliwiając im spojrzenie na własne dylematy z perspektywy europejskiej i światowej naukowej refleksji.
